Czy można otrzymać zaliczkę na poczet odszkodowania za wywłaszczenie?
W przypadku uczestników postępowań wywłaszczeniowych istotna bywa możliwość uzyskania zaliczki na poczet przyszłego odszkodowania. Warunki otrzymania i kwoty zaliczek różnią się w zależności od typu publicznych inwestycji.
Wywłaszczenia regulują zapisy Ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz tzw. specustawy, które zawierają przepisy szczegółowe dla danego rodzaju inwestycji publicznej. Zgodnie z większością tych ustaw, możliwe jest otrzymanie części odszkodowania w formie zaliczki. Warunkiem jest wcześniejsze ustalenie wysokości odszkodowania, tj. musi zostać wydana stosowna decyzja.
Możliwość wnioskowania o zaliczkę ma kluczowe znaczenie, gdy strona odwołuje się od decyzji o odszkodowaniu. Postępowania odwoławcze często trwają długie miesiące, pozostawiając osobę pozbawioną mienia bez należnych jej funduszy z odszkodowania do czasu ostatecznego rozstrzygnięcia sprawy.
Zaliczki w kontekście specustawy drogowej
Specustawa drogowa przewiduje możliwość uzyskania zaliczki w wysokości 70% odszkodowania za wywłaszczanie nieruchomości pod drogę. Należy złożyć odpowiedni wniosek, a zaliczka wypłacona zostanie przez organ w terminie 30 dni. Organem odpowiedzialnym za wypłatę może być GDDKiA, marszałek województwa, starosta lub odpowiedni organ gminy (wójt, burmistrz, prezydent miasta), czasem organ reprezentowany jest przez właściwy zarząd drogi.
Zaliczki w ramach specustawy przeciwpowodziowej
W kontekście wywłaszczeń na potrzeby infrastruktury przeciwpowodziowej inwestor (na przykład PGW Wody Polskie) może wypłacić 100% odszkodowania osobom odwołującym się od decyzji. Wymaga to złożenia stosownego wniosku.
Zaliczki w przypadku budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego
Osoby wywłaszczone w wyniku budowy Centralnego Portu Komunikacyjnego, które posiadały zabudowaną nieruchomość, mogą ubiegać się o zaliczkę wynoszącą 85% odszkodowania. Spółka CPK dokonuje wypłaty w ciągu 30 dni od daty złożenia wniosku.
Zaliczki w ramach specustawy kolejowej
Osobom, których nieruchomości zostały wywłaszczone pod inwestycje kolejowe, przysługuje zaliczka w wysokości 70% oczekiwanego odszkodowania. Inwestor, taki jak PKP PLK S.A. (lub CPK, ewentualnie jednostka samorządu terytorialnego), dokonuje wypłaty zaliczki w ciągu 30 dni od złożenia wniosku.
Zaliczki w przypadku Ustawy o gospodarce nieruchomościami
Zgodnie z treścią Ustawy o gospodarce nieruchomościami, po wydaniu decyzji o wywłaszczeniu istnieje możliwość ubiegania się o zaliczkę w wysokości 70% ustalonego odszkodowania. Warunkiem jest równoczesne wydanie decyzji o niezwłocznym zajęciu nieruchomości. Wypłata pieniędzy następuje w terminie 50 dni od złożenia wniosku.
Podsumowanie możliwości otrzymania zaliczek za wywłaszczenie
Znajomość zasad dotyczących możliwości otrzymania zaliczki na poczet odszkodowania za wywłaszczenie będzie w wielu przypadkach przydatna. Należy poznać możliwe do uzyskania kwoty, terminy wypłat oraz inne wymagania specyficzne dla każdego rodzaju inwestycji publicznej. Aplikowanie o zaliczkę jest szczególnie istotne w razie odwoływania się od decyzji o odszkodowaniu, ponieważ umożliwia uzyskanie środków finansowych przed ostatecznym rozstrzygnięciem sprawy.
