Dlaczego Rosja napadła na Ukrainę?

24 lutego 2022 rozpoczęła się inwazja rosyjska na Ukrainę w pełnej skali, w pełnowymiarowej wojnie. Jest to aktualnie największa mobilizacja sił wojskowych w Europie od 1945 roku. Inwazja ta spotkała się z międzynarodowym potępieniem i doprowadziła do nałożenia sankcji na Rosję przez Stany Zjednoczone i inne kraje.

W rzeczywistości konflikt ten rozpoczął się w 2014 r., kiedy Rosja próbowała przejąć kontrolę nad Ukrainą i jej zasobami, atakując ten kraj. Putin postrzega aneksję Krymu w 2014 roku jako próbę wzmocnienia wpływów Rosji w jej „bliskiej zagranicy”.

Aktualna inwazja, wojna z 2022 spowodowała destabilizację i tak już niestabilnego regionu poradzieckiego, co ma poważne konsekwencje dla struktury bezpieczeństwa Europy, największe od lat 90. Istnieją obawy iż może to być początkiem serii wydarzeń, które przygotowują grunt pod to, co stopniowo przekształci się w europejską wojnę.

Trzeba mieć świadomość, że Władimir Putin głośno wyrażał swoje niezadowolenie z rozpadu Związku Radzieckiego, który doprowadził do utraty Ukrainy i innych republik. Od dojścia do władzy zabiegał o przywrócenie obecności Rosji w tych byłych państwach sowieckich oraz o przywrócenie ich więzi kulturowych i gospodarczych z Moskwą. Putin opisał upadek Związku Radzieckiego jako jedną z największych katastrof XX wieku, pozbawiającą Rosję należnego jej miejsca jako światowego mocarstwa. W ciągu 22 lat panowania próbował odbudować armię rosyjską i wzmocnić jej geopolityczne znaczenie.

Co jest przyczyną kryzysu, wojny na Ukrainie?

Po upadku Związku Radzieckiego na początku lat 90. NATO rozszerzyło się na wschód, ostatecznie obejmując większość krajów europejskich, które znajdowały się w sferze komunistycznej. Litwa, Łotwa i Estonia – wszyscy byli członkowie Związku Radzieckiego – przystąpiły do NATO, obok Polski i Rumunii, między innymi.

Rozszerzanie obecności NATO w pobliżu granic Rosji spowodowała duży niepokój Kremla, ponieważ sojusz zbliżył się o setki kilometrów do Moskwy. W 2008 roku ogłoszona również iż Ukraina może w przyszłości wejść do sojuszu NATO, ale perspektywa ta wydaje się jeszcze odległa.

• Rzecznik Kremla Dmitrij Pieskow oskarżył NATO o rozbudowę infrastruktury wojskowej w kierunku granic Rosji, że jest to potwierdzeniem iż sojusz stworzony jest do konfrontacji.

Prezydent Rosji nazwał rozszerzenie NATO zagrożeniem, a perspektywę przystąpienia do niego Ukrainy „poważnym zagrożeniem”. Ponieważ Rosja stała się bardziej asertywna i silniejsza militarnie, jego skargi na NATO stały się bardziej gwałtowne. Pomimo licznych zaprzeczeń ze strony urzędników amerykańskich, ukraińskich i NATO, nadal sugerował istnienie amerykańskich pocisków balistycznych i sił zbrojnych na Ukrainie.

• Putin podkreślił, że Ukraina ma silne więzi kulturowe i historyczne z Rosją, co skutecznie czyni ją integralną częścią rosyjskiej tożsamości.

Stosunki Wschód-Zachód drastycznie pogorszyły się na początku 2014 r., kiedy na Ukrainie w wyniku masowych protestów obalony został blisko związany z Putinem prezydent. Rosja szybko najechała i zaanektowała Krym, który jest częścią Ukrainy. Dodatkowo Moskwa wznieciła separatystyczne powstanie, które przejęło kontrolę nad częścią ukraińskiego Donbasu, wyznaczając tym samym podstawy do wydarzeń wojny z 2022 roku.

Do czego zmierza Putin?

Putin próbuje odtworzyć strefę bezpieczeństwa w stylu Związku Radzieckiego obejmującą kilka krajów, aby odzyskać poziom władzy i kontroli, jaki posiadała Rosja 30 lat temu. Gdy jego kariera polityczna zbliża się ku końcowi, stara się wciągnąć Ukrainę i jej 44 miliony mieszkańców z powrotem pod kontrolę Rosji.

Rosja skierowała do NATO i USA żądania, które uznała za niezbędne do zapewnienia jej bezpieczeństwa. Najważniejszą z nich jest gwarancja, że Ukraina nigdy nie przystąpi do NATO, a sojusz wycofa swoje siły z krajów Europy Wschodniej, które już przystąpiły.

Zachód całkowicie odrzucił główne żądania. Dodatkowo agresywna postawa Moskwy rozpala ukraiński nacjonalizm, zmuszając bojówki do przygotowania się na długą partyzantkę w przypadku rosyjskiej okupacji.

Putin ma długą historię wykorzystywania zagrożeń zewnętrznych jako sposobu na zjednoczenie rosyjskich nacjonalistów i wzmocnienie swoich wpływów w kraju.

To będzie prawdopodobnie trudny czas dla Ukrainy i relacji amerykańsko-rosyjskich, ponieważ kraje europejskie mają silne bodźce, by zapobiec militarnej eskalacji konfliktu i jednocześnie wspierają w każdy aktualnie możliwy sposób Ukrainę w swojej walce o nieodległość.

Prezydent Rosji Władimir Putin znajduje się w coraz trudniejszej sytuacji, starając się zachować twarde stanowisko pomimo rosnącej presji międzynarodowej. Mając niewiele opcji, Putin prawdopodobnie będzie kontynuował swoją obecną politykę, nawet jeśli doprowadzi to do dalszych eskalacji konfliktów i niestabilności.

Wolna Ukraina

W 1991 roku Związek Radziecki rozpadł się, a Ukraina i Rosja stały się niepodległymi państwami.

Prezydent Ukrainy Wiktor Janukowycz chciał, aby Ukraina pozostała lojalna wobec Rosji, dlatego zdecydował się nie podpisywać umowy handlowej, która zbliżyłaby Ukrainę do Europy. W odpowiedzi Ukraińcy zaprotestowali, wyrzucili Janukowycza z urzędu i wybrali rząd, który przedkładał Europę nad Rosję.

Prezydent Rosji Władimir Putin stwierdził, że mimo protestów większość Ukraińców nadal chce więzi z Rosją. Wyraził też obawę, że Ukraina przystąpi do sojuszu wojskowego z USA i Europą, który uznał za zagrożenie dla Rosji.

W 2014 roku Rosja przejęła obszar na południu Ukrainy zwany Krymem i wysłała wojska i broń na wschodnią Ukrainę, twierdząc, że pomaga ludziom, którzy chcieli być częścią Rosji. W ciągu ostatnich ośmiu lat konflikt spowodował śmierć około 14 000 osób i przesiedlenie miliona osób.

24 lutego 2022 roku rozpoczął się konflikt na pełną skalę między Rosją a Ukrainą.

Obecna wojna od 24 lutego 2022

W lutym 2022 roku Putin powtórzył, że Ukraińcy i Rosjanie to jeden naród, postrzegając ich jako bratnie narody i twierdząc, że skoro Rosja jest starszym bratem, to powinna rządzić.

Większość Ukraińców się z tym nie zgadza; zainspirowały ich słowa ich prezydenta Wołodymyra Zełenskiego, który powiedział Putinowi, że Ukraińcy chcą pokoju, ale w razie potrzeby będą bronić niepodległości swojego kraju.

Putin dokonał inwazji i tym razem jego planem jest przejęcie całego kraju. Ukraińcy walczą teraz z armią rosyjską, próbując przeciwstawić się temu, co nazywają okupacją.

Rosjanie nie byli zaangażowani w decyzję o inwazji i nie mieli wpływu na wynik.

Stany Zjednoczone i znaczna część Europy popierają autonomię Ukrainy; uważają, że Ukraina powinna mieć możliwość samodzielnego decydowania o swojej przyszłości. Ludzi na Ukrainie popiera niezależność ich kraju od Rosji; uważają, że ich kraj powinien móc decydować o swojej przyszłości bez ingerencji Moskwy.