Kiedy wykonuje się badania hormonalne u kobiet?

Hormony mają za zadanie regulować pracą całego organizmu. Dlatego można powiedzieć, że wpływają na życie kobiety. Kiedy ich poziom jest niewłaściwy, mogą w szybki sposób negatywnie oddziaływać na zdrowie. Wówczas należy przeprowadzić badania hormonalne. To właśnie one pozwolą zdiagnozować, z jakiego powodu wystąpiły pewne niedogodności, znacznie uprzykrzające codzienne funkcjonowanie.

Czym są hormony?

Hormony są substancjami chemicznymi, których wytwarzanie jest rolą gruczołów dokrewnych. Zaliczają się do nich przysadka mózgowa, tarczyca, przytarczyce, jak również trzustka, nadnercza i jajniki (w przypadku panów – jądra) – wymienia nasz ekspert ze Specjalistycznych Gabinetów Lekarskich Sofimed. Najważniejsze znaczenie przypisuje się przysadce mózgowej, która reguluje poziom pozostałych hormonów. Działanie przysadki kontroluje podwzgórze, czyli zasadniczy organ układu nerwowego w mózgu każdego człowieka. Kiedy należy sprawdzić poziom hormonów u kobiet?

Najważniejsze hormony i zalecone badania

Jest grupa hormonów, w wypadku których należy wykonać badania hormonalne u kobiet, kiedy dojdzie do jakichkolwiek zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu. Zaliczają się o nich:

• Estrogeny – hormony wytwarzane przez jajniki. Wyróżnia się estradiol, estriol oraz estron. Odpowiadają za regularne miesiączkowanie, chronią serce i naczynia wieńcowe, zabezpieczają przed osteoporozą, nawilżają błonę śluzową i skórę. Poziom tych hormonów spada wraz z wiekiem, czego wynikiem jest pojawienie się dolegliwości menopauzalnych. Badanie należy wykonać, kiedy kobieta zauważa zaburzenia miesiączkowania, ma nieprawidłowe krwawienia lub okres nie występuje. Dzień badania wyznaczają konkretne problemy z miesiączkowaniem. Badanie mogą też przeprowadzić kobiety w okresie menopauzy, w celu sprawdzenia, czy jajniki nadal pracują;
• Progesteron – również wytwarzany w jajnikach. Jego stężenie jest najwyższe w drugiej fazie cyklu, natomiast na 2-3 dni przed pojawieniem się miesiączki, spada. Progesteron wraz z estrogenami reguluje występowanie okresu, jest istotny również podczas ciąży, kiedy pomaga ją utrzymać. Po porodzie z kolei odpowiada za laktację. Może powodować zatrzymywanie wody w organizmie. Poziom progesteronu należy sprawdzić około 21 dnia cyklu, jeżeli występują zaburzenia owulacji, kobieta ma nieregularne miesiączki albo podejrzewana jest niewydolność jajników;
• FSH i LH – czyli hormony folikulotropowy oraz lutenizujący, które wytwarza przysadka mózgowa. Zwane są gonadotropinami, z powodu ich oddziaływania na gonady, czyli jajniki (jądra u mężczyzn). Pobudzają wydzielanie estrogenów. FSH uaktywnia się na początku cyklu, LF jest odpowiedzialny za owulację. Kiedy kobieta wchodzi w okres menopauzy, poziom hormonu FSH jest wysoki. Badanie wykonujemy w drugim albo trzecim dniu cyklu, w celu określenia wydolności jajników, np. w wypadku gdy kobieta ma nieregularne miesiączki albo podejrzewa się zespół policystycznych Janików. Badanie zaleca się przeprowadzić także w okresie menopauzalnym;
• Prolaktyna – hormon wydzielany przez przysadkę mózgową. Jeśli jej poziom jest za wysoki, mówi się o hiperprolaktynemii. W organizmie kobiety wzrost tego hormonu następuje w czasie ciąży (odpowiada za gruczoły sutkowe i laktację), połogu oraz przy silnym stresie. Jeśli produkcja prolaktyny jest nieprawidłowa, najprawdopodobniej wynika to z niedoczynności tarczycy albo niezłośliwego guza przysadki mózgowej. Badanie hormonalne powinno się wykonać, kiedy podejrzewa się jego podwyższone stężenie, mimo iż kobieta nie jest w ciąży ani nie karmi piersią. Powodem mogą być także nieregularne, skąpe miesiączki, zbieranie się pokarmu, kiedy kobieta nie karmi i zespół policystycznych jajników. Prolaktynę oznacza się przeważnie w drugiej połowie cyklu kobiety, czyli około 21 dnia;
• fT4 i TSH – tyroksyna oraz tyreotropina, czyli hormony związane z tarczycą. Ich zbyt niski albo zbyt wysoki poziom może być skutkiem niepożądanych objawów ogólnoustrojowych. W przypadku niedoczynności tarczycy można zauważyć senność, poczucie zmęczenia, płytszy oddech, permanentne poczucie zimna, zapalenie stawów, zaparcia i kłopoty z pamięcią, a nawet zmiany w wyglądzie zewnętrznym. Nadczynność tarczycy z kolei powoduje zmniejszenie masy ciała mimo ciągłego uczucia i zaspokajania głodu, zwiększenie potliwości, wrażliwość na ciepło, drażliwość, nerwowość, a także duszność, drżenie rąk biegunki, słabość mięśni i zaburzenie miesiączkowania. Badania hormonalne należy wykonać, kiedy zauważymy takie objawy. Krew daje się do analizy bez względu na dzień i godzinę, nie trzeba być również na czczo.

Pamiętajmy, że hormony mają ogromny wpływ na nasze zdrowie. Dlatego kiedy tylko źle się czujemy i zauważamy, że nasz organizm nie funkcjonuje prawidłowo, należy udać się do lekarza w celu postawienia diagnozy i wykonania stosownych badań.