Fala uderzeniowa – czy to zabieg dla wszystkich? Zobacz przeciwwskazania do terapii

Rehabilitacja jest jedną z najprężniej rozwijających się dziedzin medycyny. Wśród nowych form terapii znajdziemy zabiegi z użyciem pozaustrojowej fali uderzeniowej (ESWT). Zyskują one coraz większą popularność z uwagi na ich nieinwazyjność, bezpieczeństwo i skuteczność w leczeniu zespołów bólowych różnych elementów układu ruchu. Niewiele jest przeciwwskazań do tego typu terapii, warto jednak wiedzieć, w jakich sytuacjach nie powinniśmy jej stosować.

Nie każda okolica ciała może być poddana zabiegom

Zabiegi z użyciem fali uderzeniowej polegają na dostarczeniu do tkanek ciśnienia rzędu 1-31 barów (w zależności od sprzętu, jakim dysponuje pracownia i jego ustawień), wyzwalanego dzięi generowaniu fal dźwiękowych. Podczas jednego zabiegu wprowadzanych jest od kilkuset do kilku tysięcy impulsów, z częstotliwością od 1-10 na sekundę. Z uwagi na mechanizm działania tej metody, łatwo domyślić się, że zabiegi te nie są przeznaczone do aplikowania w miejscach wrażliwych, czyli w okolicy oczu, narządów jamy brzusznej (szczególnie wątroby i nerek), serca czy rdzenia kręgowego.

Okolicami ciała, dla których terapia ESWT jest wskazana są natomiast kończyny dolne i górne, szczególnie w przypadku dolegliwości stawowych w zakresie stopy, kolana, biodra, nadgarstka, łokcia i barku. Fala uderzeniowa z powodzeniem stosowana jest również w bólach mięśniowych, bólach ścięgien, a także do uwalniania mięśniowo-powięziowych punktów spustowych. Niekiedy ESWT przeprowadza się w terapii bólu karku i szyi. Jednym z ważnych zastosowań fal uderzeniowych jest też wspomaganie leczenia opóźnionego zrostu kostnego po urazach czy stawów rzekomych, dzięki działaniu stymulującemu osteogenezę.

Zaburzenia krzepnięcia krwi

Ponieważ podczas terapii falą uderzeniową może dojść niekiedy do niewielkiego uszkodzenia naczyń krwionośnych, osoby z zaburzeniami krzepnięcia lub stosujące leki przeciwkrzepliwe są wykluczone z możliwości skorzystania z tych zabiegów. U ludzi zdrowych po zabiegu mogą pojawić się niewielkie krwiaki, czy wybroczyny w miejscu aplikacji fal, jednak przy prawidłowym układzie krzepnięcia ten efekt uboczny nie stanowi żadnego zagrożenia. Dużo większe krwiaki mogłyby się pojawić natomiast u osób, których układ krzepnięcia jest rozregulowany.

Drugim stanem związanym z układem krwionośnym, który stanowi przeciwwskazanie do terapii ESWT jest zakrzepica żylna. Użycie fali uderzeniowej mogłoby bowiem doprowadzić do oderwania się zakrzepów i rozwinięcia się zatorowości płucnej.

Choroby nowotworowe

Podobnie jak w przypadku zakrzepicy, tak i w chorobach nowotworowych zabiegi falą uderzeniową mogłyby doprowadzić  do rozsiewu komórek rakowych, zwłaszcza, że w tej chorobie w guzie często powstają nieprawidłowe, słabe naczynia krwionośne. Ponadto ze względu na biostymulacyjny charakter zabiegów falą uderzeniową, nie jest dobrze wykonywać ich w przypadku nowotworów. Z uwagi na to duże ryzykou, u osób z  chorobą nowotworową, terapii ESWT nie przeprowadza się. Niektórzy ograniczają to przeciwwskazanie jedynie do obecności nowotworu blisko miejsca poddawanego zabiegom.

Choroby kości

Wśród przeciwwskazań do ESWT wymienia się także zaawansowaną osteoporozę. Siły działające na tkanki podczas działania fali uderzeniowej są dość duże i w trakcie zabiegu istnieje ryzyko uszkodzenia osłabionych przez chorobę kości.

Dodatkowo, jeśli pacjent przeszedł wcześniej zabieg cementowej implantacji endoprotezy stawu, terapia falą uderzeniową jest przeciwwskazana w przypadku dolegliwości bólowych w jej okolicy.

Schorzenia kardiologiczne

Wiele schorzeń kardiologicznych stanowi przeciwwskazanie do różnych rodzajów rehabilitacji. W przypadku ESWT przeciwwskazania są tylko dwa: wszczepiony rozrusznik serca oraz stan po zawale serca do 3 miesięcy od jego wystąpienia.

U osób z rozrusznikiem serca, niektórzy redukują przeciwwskazanie do zabiegu jedynie do okolicy tego urządzenia. Ponieważ zwykle stymulator znajduje się pod lewym obojczykiem, w takiej sytuacji leczenie falą uderzeniową dolegliwości lewego barku będzie przeciwwskazane.

Leczenie sterydami

W przypadku leczenia kortykosteroidami rośnie ryzyko uszkodzenia naczyń oraz skóry wskutek użycia fali uderzeniowej. Po zakończeniu terapii tymi lekami obowiązuje co najmniej sześciotygodniowy okres karencji. Po tym czasie przeprowadzanie zabiegów ESWT uważa się za bezpieczne.

Ciąża

Kolejnym przeciwwskazaniem do przeprowadzenia terapii ESWT jest ciąża. Wiele kobiet pyta, czy także okres karmienia piersią wyklucza z możliwości skorzystania z tych zabiegów. Podczas terapii falą uderzeniową nie są używane żadne leki, ani inne szkodliwe środki, dlatego nie są one przeciwwskazane w okresie karmienia piersią. Z pewnością jednak trzeba odczekać po porodzie do pełnego zagojenia się ran, jeśli zabiegi mają być przeprowadzane w okolicy miednicy.

Inne przeciwwskazania

U dzieci nie przeprowadza się zabiegów w okolicy chrząstki wzrostowej. Zabieg ESWT jest przeciwwskazany także w przypadku ostrego stanu pourazowego, do czasu jego zaleczenia. Nie powinno się także przeprowadzać go w czasie trwania ostrego stanu zapalnego zarówno miejscowego, w okolicy miejsca zabiegów, ale też w przypadku ogólnych infekcji z gorączką.

Kwalifikacji do zabiegów falą uderzeniową zawsze dokonuje. Warto mu zaufać w kwestii bezpieczeństwa terapii, a ewentualne wątpliwości rozwiać od razu zadając pytania podczas wizyty.