Za głośno. Charakterystyka i rodzaje hałasu
Dźwięki otaczają nas z każdej strony, słyszymy je w praktycznie cały czas. Trudno wyobrazić sobie życie w środowisku pozbawionym dźwięków – nie tylko umożliwiają nam one właściwą lokalizację obiektów i zdarzeń poza zasięgiem naszego wzroku, to również są jednym z głównych przekaźników informacji o świecie. W pewnych okolicznościach dźwięki stają się jednak niepożądanym, irytującym, a czasem nawet szkodliwym dla naszego zdrowia hałasem.
Czym jest hałas?
Nie ma jednej, sztywnej definicji hałasu. Hałasem najczęściej określa się dźwięki o wysokim natężeniu, choć mogą nim być również dźwięki na dość niskim poziomie natężenia. Ogólnie przyjmuje się, że są to dźwięki nieprzyjemne, niepożądane, dokuczliwe, irytujące lub szkodliwe dla zdrowia. Najczęściej wspominanym negatywnym skutkiem ekspozycji na hałas jest postępująca utrata słuchu, jednak doświadczanie na co dzień hałasów może prowadzić do stresu, nerwowości, agresji, depresji i innych zaburzeń psychicznych oraz wielu towarzyszących tym stanom objawów (np. problemów ze snem i zaburzeniom układu trawiennego). Hałasy o wyjątkowo wysokim natężeniu, przekraczającym 150 decybeli, są w stanie kompletnie oszołomić poddanego ich działaniu człowieka, zdezorientować go i wprowadzić jego narządy w potężne drgania, grożące ich uszkodzeniem. W ekstremalnych sytuacjach hałas o wysokim natężeniu może być nawet przyczyną śmierci w wyniku obrażeń wewnętrznych organizmu.
Rodzaje hałasu
Klasyfikację hałasu przeprowadza się w oparciu o zmienność jego natężenia i częstotliwość występowania:
- Hałas ustalony – jego poziom zmienia się podczas pomiaru w ustalonym miejscu o nie więcej niż 5 decybeli
- Hałas nieustalony – jego poziom zmienia się podczas pomiaru w ustalonym miejscu o więcej niż 5 decybeli
- Hałas implusywny – składa się z jego lub więcej impulsów dźwięków, trwających nie krócej niż 1 sekunda
a także źródło hałasu. Pod tym względem wyróżniamy hałasy:
- Aerodynamiczne i hydrodynamiczne – powstające w wyniku ruchu gazów i cieczy
- Mechaniczne – powstające w wyniku pracy maszyn i urządzeń o napędzie mechanicznym, elektrycznym, pneumatycznym
- Technologiczne – powstające np. w wyniku obróbki materiałów, np. tarcia powstającego podczas cięcia drewna.
Na hałas jesteśmy szczególnie narażeni w miejscach pracy. Kodeks pracy opisuje dopuszczalne poziomy hałasu, na który może być narażony pracownik. Dla 40-godzinnego tygodnia pracy maksymalny poziom hałasu w miejscu pracy wynosi maksymalnie 85 decybeli. Jeśli wartość ta jest przekroczona pracodawca powinien udostępniać pracownikom nauszniki stosowne do poziomu hałasu. Inną metodą ograniczenia hałasu jest usprawnienie technologii obecnej w miejscu pracy. Może się to odbywać między innymi poprzez
- Wymianę sprzętu wytwarzającego hałas na cichszy model
- Wyposażenie urządzeń w części tłumiące hałas – takie tłumiki, oferowane np. przez firmę Centrowent, stosowane są do wygłuszania praca instalacji wentylacyjnej
- Odizolowanie maszyn od podłoża
- Zastosowanie obudów dźwiękoszczelnych
- Zaplanowanie zakłady pracy w taki sposób, by nie wystawiać pracowników na działanie hałasu.
