Przedsiębiorcy tracą wiarę w szybki powrót ożywienia gospodarczego – najnowsze wskazania Indeksu Optymizmu Przedsiębiorców Pracodawców RP

Wrzesień przyniósł dalsze pogorszenie nastrojów przedsiębiorców. Szczególnie widoczny jest spadek ogólnej oceny sytuacji biznesowej w perspektywie najbliższych 6 miesięcy. Przedłużające się spowolnienie, które zostało zapoczątkowane w II kwartale, oraz wciąż stosunkowo niepewna sytuacja zewnętrzna gaszą wiarę przedsiębiorców w szybkie nadejście ponownego ożywienia gospodarczego. Mimo to polskie firmy nie zamierzają ograniczać poziomu zatrudnienia – tak pokazuje Indeks Optymizmu Przedsiębiorców, który powstaje na podstawie badań ankietowych przeprowadzonych wśród członków Pracodawców RP.

We wrześniu 2014 r. Indeks Optymizmu Przedsiębiorców przyjął wartość 102,0 pkt w zakresie oceny bieżącej sytuacji biznesowej, wobec 104,5 pkt w sierpniu. Pogorszeniu uległa również prognoza sytuacji przyszłej w perspektywie najbliższych 6 miesięcy – spadła ona ze 115,8 pkt w poprzednim miesiącu do 108,7 pkt we wrześniu. Oba odczyty są najgorsze od marca 2014 r., kiedy zapoczątkowano badanie.

Główne wskazania Indeksu Optymizmu Przedsiębiorców – dane z września 2014 r.

Polskie przedsiębiorstwa nadal odczuwają poprawę własnej sytuacji biznesowej, chociaż jej dynamika istotnie zmalała i w przypadku przedłużających się trudności można oczekiwać spadku wskaźnika oceny bieżącej poniżej granicy 100 pkt. Głównym czynnikiem wpływającym na znaczące osłabienie optymizmu firm jest coraz dotkliwiej odczuwany przez nie spadek liczby nowych zamówień – jedynie 8 proc. ankietowanych podmiotów odnotowało ich wzrost w porównaniu z poprzednim miesiącem. Słabsze są zarówno popyt zewnętrzny, jak i zapotrzebowanie na produkty i usługi ze strony krajowych kontrahentów. Tym samym wskaźnik nowych zamówień ukształtował się na poziomie 87,8 pkt, podczas gdy jeszcze w czerwcu br. wynosił on 126,5 pkt. Nieznacznie wzrosła jednak własna aktywność zakupowa przedsiębiorstw uczestniczących w badaniu.

We wrześniu zaobserwowano dalsze nasilanie tendencji deflacyjnych. Zdecydowana większość ankietowanych przedsiębiorców stała przed koniecznością obniżania cen sprzedaży. Spadły również ceny usług obcych, materiałów lub półproduktów kupowanych przez firmy uczestniczące w badaniu. Na sytuację ankietowanych podmiotów negatywnie wpływała także rosnąca skala opóźnień płatności, chociaż problem zatorów płatniczych nie uległ równie znacznemu nasileniu jak w sierpniu br.

Z drugiej strony, uczestniczący w badaniu członkowie Pracodawców RP nadal zatrudniali nowych pracowników, podnosząc ogólny poziom zatrudnienia w swoich firmach. Dotychczasowe problemy – jak dotąd – nie wpłynęły negatywnie na sytuację na rynku pracy, co znajduje potwierdzenie również w odczytach innych wskaźników makroekonomicznych. Pomimo iż przedsiębiorcy nie patrzą w przyszłość z równie dużym optymizmem jak jeszcze kilka miesięcy temu, to jednak nie przygotowują się oni też na długotrwałe i głębokie spowolnienie lub recesję – spodziewają się raczej przejściowego zahamowania dalszego wzrostu dynamiki PKB.

W odniesieniu do sytuacji przyszłej dalszemu pogorszeniu uległy ocena ogólna oraz – w szczególności – oczekiwania związane z przyrostem nowych zamówień. Polskie firmy spodziewają się także tego, że deflacja będzie się jeszcze utrzymywać przez kilka następnych miesięcy. Nie oznacza to jednak, że ograniczają one swoje plany inwestycyjne. Wręcz przeciwnie – planowane jest jeszcze szybsze zwiększanie zatrudnienia oraz nakładów na środki trwałe. Pokazuje to, że pomimo nie najlepszej sytuacji bieżącej oraz słabszych prognoz na następne 6 miesięcy, przedsiębiorcy nadal spodziewają się tego, że w dalszej perspektywie Polska powróci na ścieżkę dynamicznego wzrostu gospodarczego.

Uwagi oraz problemy zasygnalizowane przez członków Pracodawców RP w opcjonalnej części opisowej ankiety:

• Firmy z sektora budowlanego wskazują na niestabilny kurs euro oraz nasilające się zatory płatnicze u swoich kontrahentów.

• Eksporterzy obserwują spadek zamówień z Niemiec i Skandynawii.

• Pośrednicy finansowi zwracają uwagę na komplikujące się procedury bankowe, skutkujące wydłużonym czasem oczekiwania na decyzję, a także na coraz gorsze traktowanie tego kanału dystrybucji.

• Przedsiębiorstwa z branży usługowej sygnalizują, iż wiele firm kontraktuje długoterminowe umowy na wykonanie usług po bardzo niskich cenach, co w dłuższej perspektywie negatywnie odbije się na wynikach finansowych sektora.

• Firmy handlowe wskazują na bardzo dużą sezonowość w ich branży – spadek obrotów w perspektywie 6-miesięcznej jest w ich przypadku przesądzony.

• Przedsiębiorstwa przemysłowe sygnalizują, że sankcje ze strony Rosji bardzo niekorzystnie odbijają się na ich sytuacji.

• Z powodu kryzysu międzynarodowego na Wschodzie w sektorze usług transportowych występuje bardzo znacząca nadpodaż, skutkująca drastycznym obniżeniem cen oraz trudnościami ze zdobyciem zamówień, co grozi załamaniem się rynku.

Podsumowanie oceny sytuacji bieżącej

Podsumowanie oceny sytuacji przyszłej w perspektywie najbliższych 6 miesięcy

Indeks Optymizmu Przedsiębiorców

Indeks Optymizmu Przedsiębiorców to cykliczne badanie, w którym członkowie Pracodawców RP (ok. 10 tys. firm zatrudniających ok. 5 mln osób) oceniają co miesiąc obecny klimat do prowadzenia interesów oraz prognozują koniunkturę dla biznesu. Organizacja wzorowała się przy tym na niemieckim wskaźniku IFO. Gdy wynik Indeksu przyjmuje wartości poniżej 100 pkt, oznacza to pogarszanie się sytuacji biznesowej, a kiedy przekracza 100 pkt – sygnalizuje poprawę (równe 100 pkt świadczy o braku zmian).