Grupy etniczne Karpat
O atrakcyjności danego regionu w dużej mierze decydują ludzie żyjący na danym terenie. To oni kształtują tradycję, kulturę, folklor, wyrażające się w budownictwie, rzeźbie, obrzędach, strojach i mowie oraz wyrobach rękodzielniczych.
W przypadku Karpat ogromny wpływ na zamieszkującą je ludność mieli Wołosi, którzy przybyli na tereny na przełomie XV/ XVI w., którzy, podobnie jak Pomacy kształtowali bułgarskie Rodopy, tak Wołosi przynieśli do Karpat pasterstwo i prawosławie. W Beskidzie Śląskim panują górale śląscy. Na terenie Brennej i Wisły do tej pory funkcjonuje kilka szałasów (sałaszy po góralsku). Natomiast Beskid Żywiecki i część Makowskiego zamieszkują górale babiogórscy i żywieccy ( między Babią Górą a Zwardoniem można jeszcze gdzieniegdzie spotkać szałasy). Północne obrzeża Beskidu Makowskiego zamieszkują Krakowiacy Zachodni, a dolinę Raby Kliszczacy. W przypadku Pienin i Podhala mamy do czynienia z góralami spiskimi (wpływy różnych narodów- Węgrów, Słowaków, Niemców, Wołochów). Obiekty ich budownictwa możemy oglądać w Orawskim Parku Etnograficznym w Zubrzycy Górnej.
Typową drewnianą zabudową góralską charakteryzuje się Chochołów. W Tatrach mamy górali tatrzańskich (podobnie jak wyżej – wpływy różnych narodów).Na terenie Beskidu Gorce, Wyspowego i Sądeckiego mamy do czynienia z 3 grupami: zagórzanie- okolice Mszany Dolnej, Lachy sądeckie- Beskid Sądecki i Łemkowie. Ta ostatnia grupa występuje również w Beskidzie Niskim i Bieszczadach, gdzie zachowało się wiele obiektów ich kultury. Łemkowie to lud, który wytworzył się z mieszanki narodowościowej, która tu napłynęła w XV / XVI w. Byli to Wołosi, Rusini, Rumuni, Słowacy i uciekający przed pańszczyzną w góry, Polacy. Trafili oni na okolice wyludnione, co pozwoliło im na zachowanie wiary prawosławnej i kultywowanie swych praw zwyczajowych. Łemkowie nazywają siebie Rusnakami. Zajmowali się przede wszystkim wypasem owiec. W niektórych wsiach zachowały się resztki tradycyjnego budownictwa łemkowskiego- długie łemkowskie chaty zwane chyżami (mieszczą pod wspólnym dachem część mieszkalną i gospodarczą). Język Łemków to mieszanka starych gwar Ruskich z innymi językami- polskim, słowackim, rumuńskim. Większość Łemków opuściła wsie w 45 r- przesiedleni na Ziemie Odzyskane lub wywiezieni do Rosji. Charakterystyczne dla całego tego obszaru było zbójnictwo – Ondraszek, Janosik i jeszcze kilku innych ( Klimczok- nazwa od zbójnika, który podobno pod szczytem zakopał skarby).
I jak poznawanie kultury grup etnicznych w Beskidach Śląskim czy Żywieckim oraz w Tatrach ułatwi bogata baza noclegowa, tak w przypadku Bieszczad i Beskidu Niskiego trzeba liczyć bardziej na kwatery prywatne, nieliczne schroniska oraz pola namiotowe. Najgęstsza sieć schronisk górskich ze wszystkich grup górskich w polskich Karpatach występuje w Beskidzie Śląskim. Oprócz tego typu obiektów występują w dużych ilościach hotele, domy i ośrodki wypoczynkowe, kempingi, motele, zajazdy, pola namiotowe, domy gościnne, pensjonaty. Podobnie ma się sprawa z bazą noclegową w Beskidzie Żywieckim, Małym i Makowskim, a także w Kotlinie Żywieckiej. Najlepiej zagospodarowanym obszarem w przypadku tego regionu jest Żywiecczyzna. Oferuje ona naprawdę dużą liczbę miejsc noclegowych.
KF
